Διατροφή κατά την εγκυμοσύνη

ΑΠΛΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΟΧΕΙΑ

Η σωστή διατροφή αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σημεία πρόληψης πολλών προβλημάτων της κύησης. Η ασθενής κατά την κύηση αποκτά πλήρη εξάρτηση από τον γυναικολόγο της. Ο γυναικολόγος λοιπόν όταν αποτρέπει την ασθενη του να πάρει βάρος πρέπει να μπορεί να το αιτιολογήσει. Η παχυσαρκία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι συνδεδεμένη με αυξημένο κίνδυνο θανάτου και στη μητέρα και στο μωρό. Αυξημένος είναι επίσης και ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη κυήσεως και περιγεννητικής υπογλυκαιμίας- που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικές βλάβες στο κύημα. Επίσης οι υπέρβαρες γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να γεwήσουν υπέρβαρα μωρά και η πιθανότητα Kαισαρικής τομής είναι μεγάλη. Η παχυσαρκία κατά την εγκυμοσύνη αυξάνει τον κίνδυνο γενετικών ανωμαλιών κυρίως στη σπονδυλική στήλη και τo κεντρικό νευρικό σύστημα.

Για να καθορίσει ο γιατρός κάποιο διαιτολόγιο με το οποίο η έγκύος δεν θα πάρει παθολογικό βάρος πρέπει να έχει κάποιες αρχές ως βασική γνώση και αυτές να τις μεταδώσει απλά και κατανοητά. Τις αρχές αυτές θα τις απλοποιήσουμε σε λίγες ουσιώδεις ερωτήσεις:

1η ερώτηση: Μία υποθερµιδική δίαιτα µπορεί να βλάψει το κύηµα;

Κατά την κύηση παρατηρείται αύξηση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων της μητέρας, του όγκου πλάσματος των μεσοκυπάριων υγρών, αύξηση του βάρους της μήτρας, των μαστών του εμβρύου, του πλακούντα και του αμνιακού υγρού. Επομένως για την ομαλή αύξηση είναι απαραίτητη μια σταθερή χορήγηση θερμίδων και θρεπτικών στοιχείων.

Έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία θάνατοι εμβρύων ή βλάβες από σοβαρά θερμιδοπρωτεϊνικά ελλείμματα (Lechtig και συνάδελφοι 1976) αλλά είναι σπάνια, γιατί η μητέρα έχει μία τρομερή ικανότητα να χορηγεί θρεπτικά συστατικά καταβολίζοντας τους ιστούς της (Emerson και συνάδελφοι 1975) ενώ ο πλακούντας έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται λειτουργικά σε αντίξοο περιβάλλον.

2η ερώτηση: Ποιες είναι οι θερµιδικές απαιτήσεις κατά την κύηση;

Για να βρεθεί αυτό πρέπει πρώτα να υπολογίσουμε πόσες θερμίδες καίει μία γυναίκα με τα ανθρωπομετρικά στοιχεία της ασθενούς μας και μετά να τις προσαρμόσουμε στη κύηση. Υπάρχουν πολλοί τύποι υπολογισμού του μεταβολισμού.

Η WHO προτείνει σαν τύπο υπολογισμού του βασικού μεταβολισμού ηρεμίας τον εξής

10-18 ετών: 12,2 Χ βάρος + 746
18- 30 ετών:14,7 Χ βάρος + 996 = RMR
30-60 ετών: 8,7 Χ βάρος + 82J
> 60 ετών: 10,5 Χ βάρος + 596

Ο ημερήσιος μεταβολισμός υπολογίζεται αν πολλαπλασιάσουμε τον RMR επί έναν παράγοντα κίνησης (Α. F. Activity factor) που είναι περίπου

1,3 για κάποιον που κάνει τις συνηθεις εργασίες και κινήσεις
1,5 για κάποιον που κάνει κάποια ήπια άσκηση
1,7 για κάποιον που ασκείται πολύ

Στον μεταβολισμό αυτόν προσθέτουμε το θερμιδικό κόστος της κύησης που είναι
150 επιπλέον θερμίδες το 1ο τρίμηνο και 350 θερμίδες στο 2ο και 3ο τρίμηνο. Στον θηλασμό το θερμιδικό κόστος είναι περίπου 500 θερμίδες τη μέρα.

3η ερώτηση: Ποιες είναι οι πρωτεϊνικές απαιτήσεις στην κύηση;

Οι πρωτεϊνικές απαιτήσεις της κύησης είναι επιπλέον 6,1 ως 8,7 γραμμ. Πρωτεϊνη/ ημέρα αλλά η σύσταση του WHO είναι η επιπλέον πρόσληψη πρωτείνης κατά την εγκυμοσύνη να ανέρχεται σε 16 γραμμ. / ημέρα.
( 1 ποτήρι γάλα ή 1 γιαούρτι έχουν περίπου 10 γρ πρωτέίνης 150 γρ ψητό περίπου 30 , ενώ ένα αυγό 6-8)

4η ερώτηση: Τι πρέπει να προσέχει πολύ µία έγκυος στη διατροφή της;

Να μην πίνει αλκοόλ
Να μην τρώει τηγανιτά (αυξάνονται πολύ οι θερμίδες και το κορεσμένο λlπος)
Να περιορίσει όλα τα λίπη (λάδι, τυριά, αλλαντικά, πίτσες, πίτες κλπ)
Να περιορίσει το αλάτι (όταν όμως η αρτηριακη πίεση είναι xαμηλή, ο πλήρης περιορισμός είναι λάθος)
Να περιορίσει τα γλυκά (διότι έχουν υψηλιή θερμιδική απόδοση και επιπλέον προκαλούν βουλιμικές κρίσεις)
Να τρώει φυτικές ίνες για να αποτρέψει την εμφάνιση δυσκοιλιότητας και αιμορροίδων

ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ

Οµάδες Τροφίµων	Μερίδες	Κύρια θρεπτικά συστατικά	Μέγεθος μερίδας
Ψωμιού & Δημητριακών	6- 11	θειαμίνη Σίδηρος Νιασίνη Φυτικές ίνες	1 φέτα ψωμί 3/4 - 1φλιτζ. ξηρά δημητριακά 1/2 φλιτζάνι μαγειρεμένο ρύζι,μακαρόνια ή δημητριακά
Φρούτων	2-4	Βιταμίνη C Βιταμίνη Α Φυτικές ίνες	μέτριο μήλο μπανάνα πορτοκάλι 3/4 φλιτζ. χυμού φρούτων
Λαχανικών	3-5	Ασβέστιο Ριβοφλαβίνη Πρωτεϊνες	1 φλιτζ. γάλα γιαούρτι 30γραμμ. τυρί
Κρέατος	2 -3	Πρωτεϊνες Νιασίνη	60-90γραμμ μαγειρεμένο άπαχο κρέας, πουλερικά, ψάρια
Λοιπά τρόφιμα	με μέτρο	πλούσιες πηγές λίπους και ζάχαρης	βούτυρο, μαργαρίνη, λάδι, γλυκά

Σχετικά άρθρα:

Μητρικός θηλασμός
Μήνες εγκυμοσύνης

ΙΑΤΡΕΙΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ - ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Μιλτιάδης Α. Παπαδάκης MD, Phd Χειρουργός Γυναικολόγος - Μαιευτήρας | Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών